Tytuł Pielęgniarstwo opieki paliatywnej Autorzy Anna Kaptacz, Krystyna de Walden-Gałuszko Język polski Wydawnictwo PZWL ISBN 978-83-200-5305-0 Rok wydania 2016 Wydanie 1 ilość stron 428 Format epub, mobi Spis treści Przedmowa VII 1. Wprowadzenie do opieki paliatywnej – Izabela Kaptacz, Anna Kaptacz 1 1.1. Założenia i organizacja opieki paliatywnej 1 1.1.1. Definicja i filozofia progresywnania w opiece paliatywnej 2 1.1.2. Rozwój opieki paliatywnej na świecie i w Polsce 4 1.1.3. Pacjent objęty opieką paliatywną w systemie opieki zdrowotnej w Polsce 6 1.1.4. Formy opieki paliatywnej w Polsce 7 1.2. Charakterystyczne aspekty pielęgniarstwa w opiece paliatywnej 9 1.2.1. Wpływ Cicely Saunders, Hanny Chrzanowskiej i Virginii Henderson na rozwój pielęgniarstwa w opiece paliatywnej 10 1.2.2. Kształcenie pielęgniarek w dziedzinie opieki paliatywnej w Polsce 11 1.2.3. Kompetencje i miejsce pielęgniarki w interdyscyplinarnym zespole opieki paliatywnej 12 1.3. Pacjent podmiotem opieki paliatywnej 13 1.3.1. Zapotrzebowania nieuleczalnie chorych 13 1.3.2. Przebieg choroby niepoddającej się leczeniu 14 1.3.3. Podmiotowość pacjenta w opiece paliatywnej 16 2. Zagadnienia jakości w opiece paliatywnej – Anna Kaptacz 19 2.1. Terminologia i genealogia pojęć jakości życia i jakości opieki 19 2.2. Jakość życia a jakość opieki 20 2.3. Aspekty oceny jakości życia 21 2.4. Narzędzia użytkowane w ocenie jakości życia 22 2.4.1. Indeks stanu skuteczności Karnofsky’ego 23 2.4.2. Indeks jakości Spitzera 23 2.4.3. Rotterdamska lista objawów 23 2.4.4. Szpitalna skala lęku i depresji 24 2.4.5. ESAS (Edmonton Symptom Assessment System) 24 2.4.6. Kwestionariusz EORTC QLQ – C30 (European Organization for the Research and Treatment of Cancer Quality of Life Questionnaire – Core 30) 24 2.4.7. STAS (Support Team Assessment Schedule) 25 2.5. Zarządzanie a jakość opieki 26 2.6. Kryteria oceny jakości opieki 27 3. Podstawy kliniczne i opieka nad pacjentem z chorobą nowotworową w opiece paliatywnej 29 3.1. Ból w chorobie nowotworowej – Izabela Kaptacz, Marcin Wiśniewski 29 3.1.1. Patomechanizm bólu przewlekłego i jego typy 30 3.1.2. Ocena bólu przewlekłego 34 3.1.3. Zasady farmakoterapii bólu przewlekłego i przebijającego 36 3.1.4. Niefarmakologiczne metody leczenia bólu przewlekłego 45 3.1.5. Rola i zadania pielęgniarki w ocenie i monitorowaniu bólu 46 3.2. Opieka nad pacjentem z zaburzeniami ze strony układu oddechowego – Joanna Flakus 50 3.2.1. Kaszel 50 3.2.2. Chrypka 52 3.2.3. Duszność 53 3.2.4. Krwioplucie 54 3.2.5. Krwotok z płuc 55 3.2.6. Płyn w jamie opłucnowej 56 3.2.7. Zapalenie płuc 57 3.3. Opieka nad pacjentem z zaburzeniami ze strony układu pokarmowego – Marcin Wiśniewski, Wiesława Piotrowska 58 3.3.1. Nudności i wymioty 59 3.3.2. Czkawka 65 3.3.3. Zmiany w obrębie jamy ustnej 66 3.3.4. Dyspepsja, zespół uciśniętego żołądka, wzdęcia, dysfagia 74 3.3.5. Krwawienia do przewodu pokarmowego 79 3.3.6. Niedrożność przewodu pokarmowego 83 3.3.7. Zaparcia stolca i zaczopowanie kałem 86 3.3.8. Biegunka 92 3.3.9. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej 95 3.3.10. Wodobrzusze 97 3.3.11. Stomie 99 3.4. Zasady żywienia i nawadniania pacjentów objętych opieką paliatywną – Wiesława Piotrowska, Anna Białoń-Janusz 101 3.5. Opieka nad pacjentem z zaburzeniami ze strony układu moczowego i płciowego – Anna Kaptacz 106 3.5.1. Niewydolność nerek 106 3.5.2. Objawy ze strony układu moczowego 107 3.5.3. Pielęgnowanie pacjenta z cewnikiem zewnętrznym i wewnętrznym 110 3.5.4. Pielęgnowanie pacjenta z przetokami 111 3.6. Opieka nad pacjentem z objawami neuropsychiatrycznymi – Bożena Łukaszek, Izabela Kaptacz 114 3.6.1. Przygnębienie 114 3.6.2. Zaburzenia lękowe 115 3.6.3. Zespół depresyjny 116 3.6.4. Zaburzenia świadomości 118 3.6.5. Zespół majaczeniowy 119 3.6.6. Splątanie 120 3.6.7. Otępienie 121 3.6.8. Zaburzenia snu 122 3.6.9. Niedowłady i porażenia 123 3.6.10. Neurologiczne zespoły paranowotworowe 124 3.6.11. Tendencje i próby samobójcze 126 3.7. Postępowanie objawowe w innych zaburzeniach u pacjentów objętych opieką paliatywną 128 3.7.1. Zmęczenie – Anna Białoń-Janusz 128 3.7.2. Wyniszczenie nowotworowe – Anna Białoń-Janusz 136 3.7.3. Sedacja paliatywna – Marcin Wiśniewski, Wiesława Piotrowska 144 3.7.4. Nadmierna potliwość, gorączka – Anna Białoń-Janusz 146 3.8. Stany nagłe w opiece paliatywnej – Marcin Wiśniewski 151 3.8.1. Zespół żyły głównej górnej 151 3.8.2. Zespół ucisku rdzenia kręgowego 153 3.8.3. Hiperkalcemia 156 3.8.4. Hiponatremia 157 3.9. Opieka nad pacjentem ze zmianami w obrębie skóry i tkanki podskórnej – Marcin Wiśniewski, Izabela Kaptacz 159 3.9.1. Ogólne zasady leczenia ran 159 3.9.2. Odleżyny 172 3.9.3. Owrzodzenia nowotworowe 184 3.9.4. Popromienne zapalenie skóry 192 3.10. Opieka nad pacjentem z zaburzeniami hematologicznymi – Anna Kliś-Kalinowska 200 3.10.1. Niedokrwistość 200 3.10.2. Neutropenia, małopłytkowość 205 3.10.3. Zakrzepica żył głębokich 209 3.10.4. Zaburzenia zakrzepowo-zatorowe 211 3.11. Podstawy kliniczne i opieka pielęgniarska nad pacjentem z zaburzeniami seksualnymi – Anna Kaptacz, Izabela Kaptacz 214 3.12. Opieka nad pacjentem w ostatnich godzinach życia – Agnieszka Kwiecińska 220 3.12.1. Opieka nad pacjentem w okresie umierania 220 3.12.2. Zasady łagodzenia objawów w okresie umierania 222 3.12.3. Rzężenie przedśmiertne 227 3.12.4. Towarzyszenie umierającemu i jego rodzinie 228 3.12.5. Rola pielęgniarki w opiece nad pacjentem i jego rodziną w okresie przedagonalnym i agonalnym 228 3.12.6. Progresywnanie po śmierci chorego 231 4. Podstawy kliniczne i opieka nad pacjentem z chorobą nienowotworową o niepomyślnym rokowaniu – Dominik Krzyżanowski 233 4.1. Przewlekła niewydolność krążenia 233 4.2. Przewlekła niewydolność oddechowa. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) 237 4.2.1. Dominujące objawy, opieka i leczenie paliatywne w POChP 239 4.3. Choroby układu nerwowego 243 4.3.1. Stwardnienie zanikowe boczne (ALS, amyotrophic lateral sclerosis) 243 4.3.2. Stwardnienie rozsiane (SM, sclerosis multiplex) 244 4.3.3. Choroba Parkinsona 247 4.3.4. Choroba Huntingtona 248 4.4. Choroba Alzheimera i inne typy zaburzeń otępiennych 249 4.4.1. Zaburzenia otępienne typu alzheimerowskiego 250 4.5. Zespół nabytego niedoboru oporności (AIDS, acquired immunodeficiency syndrome) 254 4.5.1. Rola opieki paliatywnej i hospicyjnej u pacjentów z AIDS 256 4.6. Przewlekłe choroby nerek 259 4.7. Marskość wątroby 263 5. Dziecko w opiece paliatywnej – Agata Panas, Bożena Łukaszek 267 5.1. Modele, zasady i odrębności pediatrycznej opieki paliatywnej 268 5.1.1. Modele pediatrycznej opieki paliatywnej 268 5.1.2. Zasady pediatrycznej opieki paliatywnej 269 5.1.3. Odrębności pediatrycznej opieki paliatywnej 271 5.2. Innowacyjnanie pielęgnacyjno-lecznicze w wybranych zaburzeniach u dzieci objętych opieką paliatywną 276 5.2.1. Ból u dzieci 276 5.2.2. Zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego u dzieci 281 5.2.3. Padaczka u dzieci 284 5.2.4. Problemy pulmonologiczne u dzieci 285 5.3. Komunikowanie się z chorym dzieckiem 286 5.4. Rodzice i rodzeństwo chorego dziecka 287 5.5. Śmierć dziecka i opieka nad rodziną w okresie żałoby 288 6. Wielokulturowość w pielęgniarstwie – Bożena Łukaszek, Katarzyna Mucha 291 7. Zagadnienia etyczno-prawne – Bożena Łukaszek 299 7.1. Zasady bioetyczne obowiązujące w opiece paliatywnej 299 7.2. Eutanazja 300 7.3. Zagadnienia prawne 302 7.3.1. Rozporządzenia na wypadek śmierci 302 7.3.2. Prawa pacjenta 304 7.3.3. Stałe pełnomocnictwa 304 7.3.4. Testament życia 305 8. Obciążenie pracą i zespół wypalenia zawodowego (burnout syndrome) w pracy pielęgniarskiej – Bożena Łukaszek 307 8.1. Definicja zespołu wypalenia zawodowego i jego objawy 307 8.1.1. Wyczerpanie emocjonalne 307 8.1.2. Objawy wypalenia zawodowego 308 8.2. Model stopnia niedopasowania pomiędzy osobą a środowiskiem zawodowym 309 8.3. Przyczyny zespołu wypalenia zawodowego 310 8.4. Pomiar wypalenia zawodowego 311 8.5. Metody radzenia sobie z wypaleniem zawodowym 312 9. Podstawy opieki komplementarnej w opiece paliatywnej – Anna Białoń-Janusz 315 9.1. Założenia opieki komplementarnej, warianty zajęć terapeutycznych 315 9.2. Relaksacja 318 9.2.1. Trening autogenny 318 9.2.2 Trening Jacobsona 319 9.2.3. Inne techniki 319 9.3. Muzykoterapia 320 9.4. Terapia zajęciowa 321 9.5. Aromaterapia 322 9.6. Akupunktura 324 10. Problemy psychiczne, społeczne i duchowe pacjentów i ich rodzin 327 10.1. Wsparcie psychologiczne 327 10.1.1. Potrzeby psychiczne chorych u kresu życia – Krystyna de Walden-Gałuszko 327 10.1.2. Przekazywanie niepomyślnych wiadomości – Krystyna de Walden-Gałuszko 328 10.1.3. Wsparcie psychiczne – Krystyna de Walden-Gałuszko 330 10.1.4. Problemy rodziny – Krystyna de Walden-Gałuszko 333 10.1.5. Żałoba i osierocenie – Krystyna de Walden-Gałuszko 338 10.1.6. Rola pielęgniarki we wsparciu psychicznym – Anna Kaptacz 341 10.2. Wsparcie społeczno-socjalne – Krystyna Kochan 343 10.2.1. Problemy społeczno-socjalne w aspekcie ciężkiej choroby w rodzinie 346 10.2.2. Możliwości wsparcia społeczno-socjalnego 348 10.2.3. Rola wolontariatu w aspekcie wsparcia społeczno-socjalnego 353 10.2.4. Pielęgniarka a pracownik socjalny 353 10.3. Wsparcie i pomoc duchowa – Michalina Wieszołek 355 10.3.1. Ból totalny i ból duchowy 355 10.3.2. Religijność a duchowość 358 10.3.3. Kryzys duchowy i możliwość pomocy choremu i jego rodzinie 360 10.3.4. Rola pielęgniarki w rozpoznawaniu problemów duchowych, egzystencjalnych i religijnych pacjenta i jego rodziny 362 11. Rehabilitacja i fizjoterapia w opiece paliatywnej – Agnieszka Wójcik, Anna Pyszora, Iwona Drewnik 367 11.1. Strategia progresywnania fizjoterapeutycznego w opiece paliatywnej 367 11.2. Procedury fizjoterapeutyczne stosowane w opiece paliatywnej 372 11.2.1. Procedury diagnostyczne – diagnostyka fizjoterapeutyczna 372 11.2.2. Procedury terapeutyczne prowadzone przez fizjoterapeutę 373 11.3. Rola i zadania pielęgniarki w zakresie działań fizjoterapeutycznych 373 11.3.1. Procedury rehabilitacyjne prowadzone przez pielęgniarkę 373 11.3.2. Procedury pielęgnacyjno-higieniczne prowadzone poprzez pielęgniarkę 374 11.3.3. Procedury edukacyjne – instruktaż 374 11.4. Pacjent samodzielny 375 11.5. Pacjent unieruchomiony 378 11.5.1. Obrót na porażoną stronę ciała 379 11.5.2. Obrót na „zdrową" stronę ciała 380 12. Podstawowe założenia i przykładowe plany opieki w Międzynarodowej Kwalifikacji Praktyki Pielęgniarskiej (ICNP®) – Dorota Kilańska 387 12.1. Użycie Klasyfikacji ICNP® w procesie pielęgnowania 388 Appendix 409 Podstawy farmakoterapii w opiece paliatywnej – Agnieszka Zalas 409 1. Podstawowe leki wykorzystywane w opiece paliatywnej 409 2. Wybrane leki nieopioidowe 410 2.1. Słabe leki opioidowe 411 2.2. Silne opioidy 412 3. Inne leki użytkowane w leczeniu objawowym 414 4. Zasady, drogi i sposoby podawania leków w opiece paliatywnej 419 5. Interakcje leków stosowanych w opiece paliatywnej 421 Skorowidz 425