W prezentowanej książce rozważania teoretyczne, a także podporządkowane im pytania i hipotezy badawcze są związane ze zjawiskiem academic resilience, definiowanym jako zwiększone prawdopodobieństwo sukcesu w szkole mimo doświadczania przeciwności spowodowanych poprzez przypisane atrybuty jednostki, jej warunki życiowe i przeżycia.
Uczniowie określani jako academic resilient utrzymują wysoki poziom osiągnięć szkolnych pomimo występowaniu stresujących warunków i wydarzeń podczas nauki. W pracy przedstawiono świeże podejście do analizy zjawiska academic resilience, w którym uwzględniono nie tylko status społeczny, wyniki egzaminów zewnętrznych, a także różnice indywidualne między uczniami,także ich ścieżkę edukacyjną.
Zjawisko academic resilience jest ujmowane jako czynnik odgrywający rolę w procesach ruchliwości społecznej oraz procesach selekcji do szkół ponadgimnazjalnych. Praca ma charakter teoretyczno-empiryczny.
W części teoretycznej opisano teorie odnoszące się do procesów ruchliwości w kontekście edukacji i wpływu statusu przypisanego na osiągnięcia szkolne. Zaprezentowano również sposoby przezwyciężenia wpływów statusowych, a także przykłady interwencji wobec determinizmu statusowego.
Przedstawiono na dodatek koncepcję resilience i jedną z jej odmian – academic resilience. Część badawcza pracy posiada analizy empiryczne odpowiadające na dwa pytania badawcze: jaki jest zakres zjawiska academic resilience i jakie czynniki jednostkowe i środowiskowe są skorelowane z edukacyjną ruchliwością w górę? dane wykorzystane w badaniu pochodzą z projektu „Ścieżki rozwoju edukacyjnego – szkoły ponadgimnazjalne”.
W badaniu wzięło udział 5923 uczniów ze 100 liceów ogólnokształcących, 60 przeciętnych szkół zawodowych, a także 40 stanowczych szkół zawodowych. Badanie miało charakter panelowy. Wykorzystano w nim narzędzia do pomiaru umiejętności (egzaminy zewnętrzne), narzędzia psychologiczne i kwestionariusze ucznia z badania PISA (Programme for International Student Assessment).
Uzyskane wyniki poszerzyły wiedzę na temat oddziaływania wyników statusowych na osiągnięcia szkolne. Dzięki analizie skali znaczenia czynników statusowych i wskazanej grupie resilient uzyskano wsparcie dla głównej tezy, mówiącej, że zjawisko academic resilience występuje i ma znaczenie w procesach przejścia pomiędzy etapami edukacyjnymi.
The theoretical considerations and research questions and hypotheses presented in the book are connected to the phenomenon of academic resilience, defined as a higher probability of achieving success in school despite facing setbacks caused żeby the ascribed traits of the individual, his/her life circumstances and experiences.
Students described as being “academically resilient” uphold a high level of educational achievements despite the presence of stressful conditions and events during their studies.