Tytuł RegUŁy językowe w praktyce Podtytuł dobór pytań i odpowiedzi z internetowej Poradni Językowej UŁ Autorzy Katarzyna Burska, Bartłomiej Cieśla Język polski Wydawnictwo Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego ISBN 978-83-8220-729-3 Rok wydania 2021 Łódź Wydanie 1 liczba stron 244 Format pdf Spis treści Wstęp 11
Norma językowa jako centralne pojęcie kultury języka 13
Źródła wiedzy o poprawności językowej 37
Odpowiedzi na pytania kierowane do Poradni Językowej UŁ 75
Członek zarządu, sekretarz miasta, wójt gminy — o pisowni nazw stanowisk, funkcji, godności 77
Urząd marszałkowski, gmina Bystrzyca — o pisowni nazw instytucji i ich działów 78
Zalew Siemiatówka, Dolina Rabskiego Potoku — o pisowni nazw geograficznych 83
Katedra polowa, twierdza Kraków — o pisowni nazw obiektów miejskich 84
Kot w butach, Widmo — o pisowni nazw bohaterów literackich 85
Raven, kiełbasa od chłopa, pendolino — o pisowni chrematonimów 86
Państwa producent, Pan, Ci — ortografia a grzeczność językowa 87
Ekoguru, słabowidzący, podatkowo-prawny— o pisowni wyrazów złożonych 88
Jakbym, niegłosujący — o pisowni wyrazów z cząstkami ‑bym i ‑nie 91
Empressii, ale skrobi — o użyciu litery i na końcu wyrazu 92
Poz., DPLeg i ŚOR — o skrótach i skrótowcach 93
Ortograficzne rozmaitości 95
O dzieleniu wyrazów 101
Kreski poziome, zapis jąkania się i wiszące spójniki — o kwestiach związanych z edycją tekstu 102
Cyfry rzymskie i arabskie — o przeróżnych sposobach zapisu liczb
O ogólnych zasadach przestankowania 106
O przecinkach w wypowiedzeniach pojedynczych i ich częściach 109
O przecinkach w wypowiedzeniach podrzędnie złożonych 111
O interpunkcji w sytuacji zbiegu wskaźników zespolenia 114
O użyciu cudzysłowu 116
O sposobach redagowania wyliczeń 116
różnorodności interpunkcyjne 119
Jozue i widno — o wymowie wyrazów obcych i polskich 122
Jarzębina i chwiejność — o liczeniu głosek 126
Czy w jest zgłoską — o liczeniu sylab 127
Namalowalibyśmy coś w książce od gramatyki — o akcentowaniu wyrazów 128
Be czy by — o nauce liter 128
Hodonimia, rojenie, obrzydliwy — o znaczeniu wyrazów 129
Nasienie a nasiono, bynajmniej a przynajmniej, wysłannik a korespondent — o relacjach znaczeniowych pomiędzy wyrazami 133
Brat przyrodni, mętlik w głowie, postępy dydaktyczne poniżej przeciętnej — o znaczeniu frazemów i związków frazeologicznych 141
Czy górnik pracuje w górach? — o pochodzeniu wyrazów i frazeologizmów 143
Smucić (się), podejmować (się) — o relacjach znaczeniowych między formami fleksyjnymi 148
Mecz został odwołany, zostanie rozegrany za tydzień — o dwuznaczności wyrazów i połączeń wyrazowych 151
Wieśniak, auto w gazie, kartofel — o stylistycznej wartości wyrazów 154
dostać zawału, mieć zawał czy ulec zawałowi — o łączliwości leksykalnej 157
Czy istnieje potencjał bezpiecznościowy — jak wytwarzać przymiotniki 164
Jak nazwać kobietę kierującą tirem — o tworzeniu rzeczowników 165
Czy można wyparkować samochód — jak kreować czasowniki 166
Dłużniewice czy Dłużniowice — o tym, jak wyprodukowano nazwy miejscowe 168
Piszczaczanin i wąwalanka — o tworzeniu nazw mieszkańców 168
Wolniewiczowa — o nazwach odmężowskich 169
O Matcie i z Markiem — jak odmieniać imiona 170
Idę na spacer z Anną Ziołą i Jackiem Beyerem — uwagi wstępne o odmianie nazwisk 172
Zapraszam Państwa Kowalczyków — o odmianie nazwisk w liczbie mnogiej 174
Sierpienia czy Sierpnia, Retela czy Retla — co z tym e w odmianie nazwisk poprzez przypadki 177
Piszę o Janie Berthierze i Nelsonie Pessoi — o odmianie nazwisk obcych 179
Pochodzę z Piasków‑Drużkowa i jadę do Trutnowów — o odmianie nazw miejscowych 181
Sprawdzić coś na iPhonie — jak odmieniać nazwy własne 184
Desktopa czy desktopu — o odmianie rzeczowników w liczbie pojedynczej 186
Szlifierzów czy szlifi rzy — o odmianie rzeczowników w liczbie mnogiej 189
Widły i dwóch malarzy — o ustalaniu rodzaju i przypadka rzeczowników 191
Ściełam czy ścielę — o odmianie czasowników 193
Tą czy tę — o odmianie pozostałych części mowy 194
Doktor habilitowana i pani burmistrz — o stanowiskach zajmowanych przez kobiety 196
Jeden związek albo dużo związków świadka Kowalskiej — poprawność językowa a składnia zgody i składnia rządu 197
Do komendy czy na komendę — o użyciu przyimków 207
sporo osób, które widziały film — o relacjach między członami w wypowiedzeniu złożonym 213
Parlament gruziński czy gruziński parlament — o szyku wyrazów
Czcigodny i szanowny — o grzeczności językowej 221
O częściach mowy i częściach zdania 222
Bibliografia 229
Indeks 235
Norma językowa jako centralne pojęcie kultury języka 13
Źródła wiedzy o poprawności językowej 37
Odpowiedzi na pytania kierowane do Poradni Językowej UŁ 75
Członek zarządu, sekretarz miasta, wójt gminy — o pisowni nazw stanowisk, funkcji, godności 77
Urząd marszałkowski, gmina Bystrzyca — o pisowni nazw instytucji i ich działów 78
Zalew Siemiatówka, Dolina Rabskiego Potoku — o pisowni nazw geograficznych 83
Katedra polowa, twierdza Kraków — o pisowni nazw obiektów miejskich 84
Kot w butach, Widmo — o pisowni nazw bohaterów literackich 85
Raven, kiełbasa od chłopa, pendolino — o pisowni chrematonimów 86
Państwa producent, Pan, Ci — ortografia a grzeczność językowa 87
Ekoguru, słabowidzący, podatkowo-prawny— o pisowni wyrazów złożonych 88
Jakbym, niegłosujący — o pisowni wyrazów z cząstkami ‑bym i ‑nie 91
Empressii, ale skrobi — o użyciu litery i na końcu wyrazu 92
Poz., DPLeg i ŚOR — o skrótach i skrótowcach 93
Ortograficzne rozmaitości 95
O dzieleniu wyrazów 101
Kreski poziome, zapis jąkania się i wiszące spójniki — o kwestiach związanych z edycją tekstu 102
Cyfry rzymskie i arabskie — o przeróżnych sposobach zapisu liczb
O ogólnych zasadach przestankowania 106
O przecinkach w wypowiedzeniach pojedynczych i ich częściach 109
O przecinkach w wypowiedzeniach podrzędnie złożonych 111
O interpunkcji w sytuacji zbiegu wskaźników zespolenia 114
O użyciu cudzysłowu 116
O sposobach redagowania wyliczeń 116
różnorodności interpunkcyjne 119
Jozue i widno — o wymowie wyrazów obcych i polskich 122
Jarzębina i chwiejność — o liczeniu głosek 126
Czy w jest zgłoską — o liczeniu sylab 127
Namalowalibyśmy coś w książce od gramatyki — o akcentowaniu wyrazów 128
Be czy by — o nauce liter 128
Hodonimia, rojenie, obrzydliwy — o znaczeniu wyrazów 129
Nasienie a nasiono, bynajmniej a przynajmniej, wysłannik a korespondent — o relacjach znaczeniowych pomiędzy wyrazami 133
Brat przyrodni, mętlik w głowie, postępy dydaktyczne poniżej przeciętnej — o znaczeniu frazemów i związków frazeologicznych 141
Czy górnik pracuje w górach? — o pochodzeniu wyrazów i frazeologizmów 143
Smucić (się), podejmować (się) — o relacjach znaczeniowych między formami fleksyjnymi 148
Mecz został odwołany, zostanie rozegrany za tydzień — o dwuznaczności wyrazów i połączeń wyrazowych 151
Wieśniak, auto w gazie, kartofel — o stylistycznej wartości wyrazów 154
dostać zawału, mieć zawał czy ulec zawałowi — o łączliwości leksykalnej 157
Czy istnieje potencjał bezpiecznościowy — jak wytwarzać przymiotniki 164
Jak nazwać kobietę kierującą tirem — o tworzeniu rzeczowników 165
Czy można wyparkować samochód — jak kreować czasowniki 166
Dłużniewice czy Dłużniowice — o tym, jak wyprodukowano nazwy miejscowe 168
Piszczaczanin i wąwalanka — o tworzeniu nazw mieszkańców 168
Wolniewiczowa — o nazwach odmężowskich 169
O Matcie i z Markiem — jak odmieniać imiona 170
Idę na spacer z Anną Ziołą i Jackiem Beyerem — uwagi wstępne o odmianie nazwisk 172
Zapraszam Państwa Kowalczyków — o odmianie nazwisk w liczbie mnogiej 174
Sierpienia czy Sierpnia, Retela czy Retla — co z tym e w odmianie nazwisk poprzez przypadki 177
Piszę o Janie Berthierze i Nelsonie Pessoi — o odmianie nazwisk obcych 179
Pochodzę z Piasków‑Drużkowa i jadę do Trutnowów — o odmianie nazw miejscowych 181
Sprawdzić coś na iPhonie — jak odmieniać nazwy własne 184
Desktopa czy desktopu — o odmianie rzeczowników w liczbie pojedynczej 186
Szlifierzów czy szlifi rzy — o odmianie rzeczowników w liczbie mnogiej 189
Widły i dwóch malarzy — o ustalaniu rodzaju i przypadka rzeczowników 191
Ściełam czy ścielę — o odmianie czasowników 193
Tą czy tę — o odmianie pozostałych części mowy 194
Doktor habilitowana i pani burmistrz — o stanowiskach zajmowanych przez kobiety 196
Jeden związek albo dużo związków świadka Kowalskiej — poprawność językowa a składnia zgody i składnia rządu 197
Do komendy czy na komendę — o użyciu przyimków 207
sporo osób, które widziały film — o relacjach między członami w wypowiedzeniu złożonym 213
Parlament gruziński czy gruziński parlament — o szyku wyrazów
Czcigodny i szanowny — o grzeczności językowej 221
O częściach mowy i częściach zdania 222
Bibliografia 229
Indeks 235